Το κείμενο αυτό είναι η ακριβής αλληλογραφία μου με τον δημοσιογράφο κ. Χαραλάμπους, ο οποίος ζήτησε την γνώμη μου σχετικά με το αν απαγορεύεται η μετάδοση προγνωστικών και εκλογικών αποτελεσμάτων στο ίντερνετ πριν κλείσουν οι κάλπες των ευρωεκλογών.

Μέρος αυτής της αλληλογραφίας δημοσιεύθηκε στο "ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ" της 14/6/2009.

(ΕΡ.ΔΗΜ) - Με αφορμή τις «διαρροές» δημοσκοπήσεων και exit polls την περασμένη Κυριακή σε blogs, προτού κλείσουν οι κάλπες των Ευρωεκλογών, θα ήθελα να σας ρωτήσω τα εξής:

1) Ποιο είναι το ακριβές νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τα ιστολόγια;

(ΑΠΑΝΤΗΣΗ) - Ούτε υπάρχει, ούτε χρειάζεται ένα εξειδικευμένο νομικό πλαίσιο για κάθε έκφανση και έκφραση της ζωής μας. Τα ιστολόγια είναι μια μορφή δημόσιου λόγου και υπό αυτήν την έννοια ο δημιουργός τους οφείλει να τηρεί τους νόμους, όπως κάθε πολίτης. Αυτό σημαίνει, ότι αν γίνει κάποιο αδίκημα μέσω ενός blog, ο υπεύθυνος θα διωχθεί και θα τιμωρηθεί με βάση τις διατάξεις που ισχύουν για το συγκεκριμένο αδίκημα, πιθανότατα ανεξάρτητα από τον τρόπο τέλεσης του αδικήματος. Ακριβώς όπως εάν είχε γράψει τα ίδια σε ένα περιοδικό, σε μια εφημερίδα, ή απλώς τα διαλαλούσε με την ντουντούκα στους δρόμους. Είναι σαν να αναρωτιόμαστε ποιο νομικό πλαίσιο διέπει ακριβώς τα μαχαίρια, και αν αυτό είναι διαφορετικό από το νομικό πλαίσιο που διέπει τα πιστόλια. Όμως το αδίκημα (π.χ. ανθρωποκτονία) παραμένει ίδιο. Έτσι και μια εξύβριση/δυσφήμηση/διαρροή απορρήτων μυστικών κτλ είναι ίδια αδικήματα, ανεξαρτήτως από το άν έγιναν μέσω τηλεφώνου, blog, εφημερίδας, τηλεόρασης κτλ.

Η μόνη διαφορά είναι ότι στα υπόλοιπα μέσα εντοπίζουμε ευκολότερα τον ένοχο, και σε κάποιες περιπτώσεις (πχ στις εφημερίδες) υπάρχει και η αντικειμενική ευθύνη του εκδότη, η οποία δεν εφαρμόζεται και δεν ισχύει στα ιστολόγια σύμφωνα με τις νεότερες νομολογιακές εξελίξεις στη χώρα μας.

Έτσι με δυο λόγια, αν βρεθεί ποιος έγραψε το σχόλιο σε ένα blog, θα ακολουθηθεί η ίδια οδός όπως και σε κάθε άλλη περίπτωση.

(ΕΡ.ΔΗΜ.) 2) - Αν στον όρο "αδικήματα κατά του κράτους", που μου αναφέρατε τηλεφωνικά, ελλοχεύει ο κίνδυνος να περιληφθεί και μια τέτοια περίπτωση, όπως η μετάδοση δημοσκοπήσεων κτλ.

(ΑΠΑΝΤΗΣΗ) - Σας παραθέτω το κείμενο του νόμου Ν.2225/1994 στο τέλος του mail γράφοντας μέσα σε παρενθέσεις τι είναι το κάθε άρθρο του κώδικα (τι αδίκημα δηλαδή δίνει άρση απορρήτου), όμως για να μη σε ταλαιπωρώ, σας λέω, ότι όπως θα δείτε και από το νόμο, τα αδικήματα που δίνουν άρση απορρήτου δεν έχουν καμία σχέση με τις κάλπες. Εκτός ενδεχομένως από το αδίκημα της εγκληματικής οργάνωσης σε συνδυασμό με την απάτη (πολύ θεωρητικά όμως, γιατί αυτό σημαίνει ότι α) συστάθηκε ομάδα από 3 και πλέον άτομα β) όχι μόνο διέρρευσαν αποτελέσματα, αλλά έγινε και απάτη, πράγμα σχετικά δύσκολο και να γίνει και να αποδειχθεί).

(ΕΡ.ΔΗΜ) 3) - Μπορεί με κάποιο τρόπο να απαγορευτεί η μετάδοση παρόμοιων πληροφοριών που αφορούν σε εκλογές, πάντα μέσω ιστολογίων;

(ΑΠΑΝΤΗΣΗ) - Μα ό,τι απαγορεύεται γενικώς, ευνόητο είναι ότι απαγορεύεται και για τα ιστολόγια. Δεν χρειάζονται ειδική μνεία τα ιστολόγια για να ισχύουν οι νόμοι και σε αυτά!
Ακόμη πιο εύκολα θα γίνουν βέβαια τα πράγματα, εάν συμπεριληφθεί η συγκεκριμένη απαγόρευση και στα αδικήματα που δίνουν άρση απορρήτου, με την έννοια ότι όσοι φιλοδοξούν να διασπείρουν (σωστές ή λανθασμένες) πληροφορίες σχετικά με τα εκλογικά αποτελέσματα θα το ξανασκεφτούν γνωρίζοντας ότι μπορούν να αποκαλυφθούν και να τιμωρηθούν.

(ΕΡ.ΔΗΜ) 4) - Ποιά είναι η προσωπική σας άποψη, ως νομικού με ειδίκευση στο Διαδίκτυο. Και ό,τι άλλο θέλετε εσείς να προσθέσετε

(ΑΠΑΝΤΗΣΗ) - Πάντως η λογική (και μέσα από την εμπειρία μου ως δικαστικής αντιπροσώπου σε εκλογές τα τελευταία 10 χρόνια) λέει το εξής: όταν οι εκλογικοί αντιπρόσωποι των κομμάτων σε μια περιοχή ξέρουν τον αριθμό των εγγεγραμμένων στον εκλογικό κατάλογο και περίπου ποιος κόσμος ψηφίζει το κόμμα τους, ειδικά στα μικρά εκλογικά τμήματα, δεν είναι και δύσκολη η πρόγνωση των αποτελεσμάτων, άσχετα με το αν απαγορεύεται φυσικά η μετάδοση αυτής της γνώσης δημόσια. Αν συνδυάσετε τώρα αυτήν την γνώση με τις ευκολίες που μας παρέχει η τεχνολογία (κινητά, microblogging, blogs με ανάρτηση από κινητό), η παραβίαση του νόμου γίνεται ασφαλώς πολύ εύκολη υπόθεση.

Παρατίθεται το άρθρο του νόμου για την άρση του απορρήτου (δεν συμπεριλαμβάνεται ασφαλώς το συγκεκριμένο αδίκημα της διαρροής εκλογικών αποτελεσμάτων):

`Αρθρο 3

`Αρση του απορρήτου για λόγους
εθνικής ασφάλειας

1. Αίτηση για άρση του απορρήτου μπορεί να υποβάλλει μόνο δικαστική ή άλλη πολιτική, στρατιωτική ή αστυνομική δημόσια αρχή στην αρμοδιότητα της οποίας υπάγεται το θέμα εθνικής ασφάλειας που επιβάλλει την άρση.

2. Η αίτηση υποβάλλεται προς τον Εισαγγελέα Εφετών του τόπου της αιτούσας αρχής ή του τόπου, όπου πρόκειται να επιβληθεί η άρση. Ο Εισαγγελέας Εφετών αηοφασίζει μέσα σε είκοσι τέσσερις (24) ώρες για την άρση ή όχι του απορρήτου με διάταξή του στην οποία περιέχονται τα αναφερόμενα στην παρ. 1 του άρθρου 5 στοιχεία. Αν κατά την κρίση του, μετά από εισήγηση της αιτούσας αρχής, ειδικές περιστάσεις εθνικής ασφάλειας επιβάλουν την παράλειψη ή τη συνοπτική παράθεση ορισμένων από τα στοιχεία αυτά, γίνεται ειδική μνεια στη διάταξη.

Άρθρο 5

Η άρση του απορρήτου είναι επιτρεπτή για τη διακρίβωση των κακουργημάτων που προβλέπονται από:

"α) τα άρθρα 134 (εσχάτη προδοσία), 135 παρ. 1, 2 (προπαρασκευαστικές πράξεις και συνομωσία για εσχάτη προδοσία), 135Α (προσβολές κατά της ζωής φορέων δημοσίων λειτουργημάτων), 137Α (βασανιστήρια), 137Β (διακεκριμένες περιπτώσεις βασανιστηρίων), 138 (επιβουλή της ακεραιότητας της χώρας), 139 (απειλή της διεθνούς ειρήνης της χώρας), 140 (έκθεση της χώρας σε κίνδυνο πολέμου), 143 (στρατιωτική υπηρεσία στον εχθρό), 144 (υποστήριξη της πολεμικής δύναμης του εχθρού),
146 (παραβίαση μυστικών της πολιτείας εκ δόλου), 148 παρ. 2 (κατασκοπεία), 150 (νόθευση αποδεικτικών δικαιωμάτων του κράτους), 151 (κατάχρηση πληρεξουσιότητας του κράτους), 157 παρ. 1 (βία κατά πολιτικών σωμάτων ή της κυβέρνησης), "159 παρ. 3" (δωροδοκία σε σχέση με εκλογή ή ψηφοφορία της βουλής), 168 παρ. 1 (προσβολές κατά του Πτης Δημοκρατίας), 187 παρ. 1, 2 (εγκληματική οργάνωση), 207 (παραχάραξη), 208 παρ. 1 (κυκλοφορία παραχαραγμένων νομισμάτων), "235 περ. β`(παθητική δωροδοκία), 236 περ. β` (ενεργητική δωροδοκία), 237 (δωροδοκία δικαστή) περιπτώσεις β` των παραγράφων 1 και 2" 264περ. β`(εμπρησμός), γ, 270 (έκρηξη εκ δόλου), 272 (παραβιάσεις σε σχέση με εκρηκτικές ύλες), 275 περ. β (άρση ασφαλιστικών εγκαταστάσεων), 291 παρ. 1 (διατάραξη ασφάλειας σιδηροδρόμων κτλ)εδ. β, γ, 299 (ανθρωποκτονία με πρόθεση), 322 (αρπαγή), 324 παρ. 2, 3, "342 παρ. 1 και 2 (αρπαγή ανηλίκων), 348 (διευκόλυνση ακολασίας άλλων), 348Α (παιδική προνογραφία)παρ. 3", 374 (διακεκριμένες περιπτώσεις κλοπής), 380 (ληστεία), 385 (εκβίαση)του Ποινικού Κώδικα".

β) τα άρθρα 26, 27, 28, 29, 31, 32, 33, 34, 35, 39, 40, 41, 63, 64,
76, 93 και 97 του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα,
γ) το άρθρο 15 παρ. 1 του ν. 2168/1993 (όπλα πυρομαχικά),
δ) τα άρθρα 5, 6, 7 και 8 του ν. 1729/1987 (ναρκωτικά).
ε) τα άρθρα 89, 90 και 93 του ν.1165/1968 .

"στ`) το άρθρο δεύτερο παράγραφος 1 περ. β` του ν. 2656/1998", "ζ`) το άρθρο τρίτο παράγραφος 1 περ. β` του ν. 2803/2000", "η`) το άρθρο 2 παρ. 1 περ. α` και β` του ν. 2331/1995".

Επίσης, επιτρέπεται η άρση του απορρήτου για τη διακρίβωση τών
προπαρασκευαστικών πράξεων για το έγκλημα της παραχάραξης νομίσματος κατά το άρθρο 211 του Ποινικού Κώδικα "καθώς επίσης και για τα εγκλήματα των παραγράφων 3 και 4 του άρθρου 342 του ΠΚ και των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 348Α του ΠΚ."

"1α. Η άρση του απορρήτου είναι επίσης επιτρεπτή για τη διακρίβωση παραβάσεων των άρθρων 3 έως 7, 29 και 30 του ν. 3340/2005 (ΦΕΚ 112 Α`)."

"1β. Επιτρέπεται, επίσης, η άρση του απορρήτου για τη διακρίβωση των
κακουργημάτων που προβλέπονται από το ν. 3028/2002 "Για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς" (ΦΕΚ 153 Α`), όπως ο νόμος αυτός εκάστοτε ισχύει."

2. Η άρση στις περιπτώσεις αυτές είναι επιτρεπτή μόνο αν αιτιολογημένα το αρμόδιο δικαστικό συμβούλιο διαπιστώσει ότι η διερεύνηση της υπόθεσης ή η εξακρίβωση του τόπου διαμονής του κατηγορουμένου είναι αδύνατη ή ουσιωδώς δυσχερής χωρίς αυτήν.

3. Η άρση στρέφεται μόνο κατά συγκεκριμένου προσώπου ή προσώπων που έχουν σχέση με την υπόθεση που ερευνάται ή για τα οποία, βάσει συγκεκριμένων περιστατικών, προκύπτει ότι λαμβάνουν ή μεταφέρουν συγκεκριμένα μηνύματα που αφορούν ή προέρχονται από τον κατηγορούμενο ή χρησιμοποιούνται ως σύνδεσμοί του.

4. Η άρση του απορρήτου στις περιπτώσεις του παρόντος άρθρου επιβάλλεται με διάταξη του Συμβουλίου Εφετών ή Πλημμελειοδικών στην καθ` ύλην και κατά τόπο αρμοδιότητα του οποίου υπάγεται η διακρίβωση του συγκεκριμένου εγκλήματος με το οποίο σχετίζεται η άρση.

5. Την αίτηση για την άρση υποβάλλει στο Συμβούλιο ο καθ` ύλην και κατά τόπο αρμόδιος εισαγγελέας, ο οποίος εποπτεύει ή ενεργεί προανάκριση ήπροκαταρκτική εξέταση και ο ανακριτής, ο οποίος ενεργεί τακτική ανάκριση για τα πιο πάνω εγκλήματα. Το Συμβούλιο αποφασίζει μέσα σε είκοσι τέσσερις (24) ώρες για την άρση ή όχι του απορρήτου, με διάταξή του, στην οποία περιέχονται τα κατά την παρ. 2 του άρθρου 5 στοιχεία.

"Στις περιπτώσεις της παραγράφου 1α αυτού του άρθρου την άρση μπορεί να ζητήσει και η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, με απόφαση της Εκτελεστικής της Επιτροπής, η οποία υποβάλλεται στον αρμόδιο Εισαγγελέα Εφετών ή τον ανακριτή, οι οποίοι την υποβάλλουν στο Συμβούλιο Εφετών."

6. Σε εξαιρετικά επείγουσες περιπτώσεις την άρση μπορεί να διατάξει ο
εισαγγελέας που ενεργεί την προανάκριση ή προκαταρκτική εξέταση και ο ανακριτής που ενεργεί την τακτική ανάκριση. Σε κάθε περίπτωση, όμως, ο εισαγγελέας ή ο ανακριτής υποχρεούνται να εισαγάγουν το ζήτημα με σχετική αίτηση τους στο Συμβούλιο μέσα σε προθεσμία τριών (3) ημερών. Η ισχύς της διάταξης του Εισαγγελέα ή του ανακριτή για την άρση παύει αυτοδικαίως με τη λήξη της τριήμερης αυτής προθεσμίας ή, αν το ζήτημα εισαχθεί εμπροθέσμως, από την έκδοση της σχετικής διάταξης του Συμβουλίου.