Το τέλος της ανωνυμίας στο Διαδίκτυο

της Έλενας Αλκ. Σπυροπούλου, Δικηγόρου

Μέχρι σήμερα γνωρίζαμε όλοι την απόλυτη συνταγματική κατοχύρωση του απορρήτου των επιστολών και της εν γένει επικοινωνίας μας. Ακόμη, ο χώρος του Διαδικτύου πολλάκις κατηγορήθηκε ως χώρος ανέλεγκτος και ιδανικός για να παρανομήσει οποιοσδήποτε, καλυπτόμενος από τις τεχνικές του ιδιαιτερότητες, τον διεθνή του χαρακτήρα και τη δυνατότητα ανώνυμης δράσης σε αυτό.

Ήδη όμως τα δεδομένα αυτά έχουν αλλάξει, καθώς τον Μάρτιο του 2005 εκδόθηκε το Προεδρικό Διάταγμα 47/2005, το οποίο ορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών για τη διακρίβωση ιδιαιτέρως σοβαρών εγκλημάτων καθώς και για λόγους εθνικής ασφάλειας.

Το Π.Δ. καλύπτει όλα τα είδη επικοινωνίας: επιστολές, τηλεφωνικές συνομιλίες σταθερής ή κινητής τηλεφωνίας, το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο αλλά και τα SMS, ακόμη και την πρόσβαση σε ιστοσελίδες, βάσεις δεδομένων και ηλεκτρονικές συναλλαγές, τηλεδιασκέψεις, πληροφορίες καταλόγου και υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης. Με δυο λόγια οτιδήποτε μπορεί να θεωρηθεί επικοινωνία, εμπίπτει στις διατάξεις του νέου Π.Δ.

Τι σημαίνει αυτό;
Ότι σε συγκεκριμένες περιπτώσεις το απόρρητο των επικοινωνιών αίρεται με τη διαδικασία που ορίζει το Π.Δ. Τα στοιχεία που μπορούν να γνωστοποιηθούν διαφέρουν ανάλογα με το είδος της επικοινωνίας, και ενδεικτικά για το διαδίκτυο, είναι οι διευθύνσεις που επισκέφθηκε κάποιος, οι υπηρεσίες που χρησιμοποίησε (email, συναλλαγές κ.λπ.), οι ιστοσελίδες και οι βάσεις πληροφοριών στις οποίες περιηγήθηκε, η ανταλλαγή δεδομένων ή αρχείων μέσω της υπηρεσίας FTP ή ακόμη και η τηλεφωνική επικοινωνία μέσω διαδικτύου (VoIP), που διενεργήθηκε.

Θεσπίζεται μάλιστα υποχρέωση των παρόχων τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών να μεριμνούν, ώστε να παρέχεται δυνατότητα πολλαπλής και ταυτόχρονης διάθεσης των στοιχείων επικοινωνίας σε περισσότερες της μιας αρμόδιες αρχές και η διαβίβαση των στοιχείων να γίνεται με τρόπο αξιόπιστο, έγκυρο, ακριβή και ασφαλή, ενώ το σχετικό κόστος βαρύνει τον ίδιο τον πάροχο.

Για ποιους λόγους μπορεί να αρθεί το απόρρητο των επικοινωνιών;
Για τη διαπίστωση όλων των εγκλημάτων που απειλούν την εθνική ασφάλεια, μεταξύ των οποίων και της εγκληματικής οργάνωσης, καθώς και για την διακρίβωση ιδιαιτέρως σοβαρών εγκλημάτων του Ποινικού Κώδικα, όπως της παραχάραξης νομισμάτων, εμπρησμού σε βαθμό κακουργήματος, έκρηξης, διατάραξης της ασφάλειας των συγκοινωνιών, ανθρωποκτονίας με πρόθεση, αρπαγής ανηλίκων, ληστείας, εκβίασης, κ.α.

Με ποιο τρόπο;
Με παραγγελία του εισαγγελέα Εφετών στην περίπτωση απειλής της εθνικής ασφάλειας και με διάταξη του αρμόδιου δικαστικού συμβουλίου στις υπόλοιπες περιπτώσεις.

Και αν φαίνεται πολύ δύσκολο να φτάσει κανείς ως την έκδοση τέτοιας διάταξης, υπενθυμίζεται ο τρόπος που μέχρι σήμερα χρησιμοποιείται για να προσπελαστεί το απόρρητο των επικοινωνιών, ειδικότερα στο διαδίκτυο: Υποβάλλουμε μήνυση κατ’ αγνώστου, ορίζοντας τη βλάβη που μας προεκλήθη, και ζητάμε την έκδοση εισαγγελικής παραγγελίας για την διακρίβωση των στοιχείων του δράστη.

Παρ’ όλα αυτά υπάρχει και η Α.Δ.Α.Ε. Η Αρχή Διασφάλισης Απορρήτου των Επικοινωνιών είναι η ανεξάρτητη Αρχή που ιδρύθηκε το 2003 με σκοπό να διασφαλίσει το απόρρητο των επικοινωνιών μας. Η Αρχή έχει δικαίωμα να ελέγχει ιδιωτικές εταιρείες αλλά και δημόισιες υπηρεσίες, ακόμη και την Ε.Υ.Π. για τον τρόπο που αυτές διασφαλίζουν το απόρρητο των επικοινωνιών των πολιτών και φυσικά να εξετάζει σχετικές καταγγελίες.

Επομένως, σε κάθε περίπτωση που θεωρεί κάποιος ότι για οποιοδήποτε λόγο παραβιάζεται το απόρρητο των επικοινωνιών του, μπορεί να προσφύγει στην αρμόδια Αρχή, η οποία ας σημειωθεί, ότι λαμβάνει γνώση των διαδικασιών άρσης του απορρήτου, ώστε να διασφαλίζεται σε κάθε περίπτωση η ακεραιότητα της τήρησής τους.

Δημοσιεύθηκε: Financial RAM